Deprem ve telekom

Herkes #GSM operatörlerine kan kusuyor.
Herkes kızgın, öfkeli.
Gelin durumu anlamaya çalışalım.

İşin doğrusu bunlar ‘mobil operatör’. GSM (2G), sundukları IMTS-2000 (3G), LTE (4G) gibi hizmetlerden sadece bir tanesi.
Bölgedeki telekom altyapıını anlamanı için bugünkü Dünya Gazetesi‘nde yayımlanan haberimdeki tabloyu da aşağıya yerleştireyim.

Deprem, 10 ilde yıkım yaptı.

13.5 milyon vatandaşımız + 1.7 milyon sığınmacı bu bölgede yaşıyor. Toplamı 15.2 milyon.
Türkiye nüfusunun %15 ile %17’si bu bölgede.
Telekom altyapısının ise ~%10’u. Mobilde ~%15’e çıkıyor. Nüfusa oranla Türkiye ortalamasının altında
Bölgede, @mTOD2016
açıklamasına göre 8.900 mobil baz istasyonu sahası var. 1 sahada birden fazla istasyon olabiliyor.
Depremde, 2.451 tanesi devre dışı kalmış.
Kalanlar ise elektrik kesintileri sonrasındakesintisiz güç kaynağı ve sonrasında jeneratör ile hizmet verdi.
Bir noktada, çalışan baz istasyonlarının yakıtları tükenmeye başladı. Yakıt takviyesi ve bu takviyeyi yapacak personel gerekli.
Bu işi afet yerindeki insanlar veya yan ilden insanlar yapar.
Personel göçük altında. Ailesini çıkartmaya çalışıyor. Yan ildeki de aynı durumda.
Öncelikli olarak yakıt ve personel sevkiyatı için çalışmalar yapıldı. Yan il, orası da olmayınca başka yerden bu sevkiyatlar ayarlandı.
Ama ulaşım engeli yaşandı.
Sağlam baz istasyonları bile yakıt bitince devre dışı kaldı.
Ayrıca mobil baz istasyonları bölgeye sevk edildi
Sadece @HaberlesmeGM
elinde AFET için 2020 mayıs sonunda 41 adet uydu destekli mobil istasyon var. Afette Valilikler emrine veriliyor.
Operatörlerde de aynı tarihde 236 tane vardı. Bunların 190’ı Çarşamba sabahı bölgeye ulaşmıştı. Şimde hepsi orada. Sayı da 300’ü geçmiştir.
Devre dışı kalan 2.451 saha yerine ~300 araçlarla hizmet ancak kısıtlı verilebilir.
Çalışan ama yakıtsız kalan istasyonları da düşünün.
Teknik ekip, ekipman, ilave jeneratör ve yakıt ikmali lojistik sorunlarla bölgeye maalesef yavaş yavaş ulaştırılabildi. Kar, tipi, yıkılan yol

Bina çökmüş. Üstünde baz istasyonu antenleri var.
8.900 sahanın 2.451’i bu durumda.
Yıkılan bina nasıl ayağa kaldırılamazsa, oradaki istasyon da ayağa kalkmaz.
Yine de sadece Turkcell kendisine ailt 900’ünü Perşembe akşamı ayağa kaldırmıştı. Toplamı bilmiyoruz.
Baz istasyonu lokasyonu seçimi için ciddi teknik çalışma gerekli.
Bu hesaplama olmadan verimli çalışmaz. Optimum verim için yer bulunuyor, ama oraya baz istasyonu yerleştirilemiyor. Araç giremez, moloz yığını var vs. Hesaplamalardan feragat edip düşük verimli yere konuyor.
Baz istasyonları temel olarak, basitçe şöyle çalışır.
Sinyalini yani kapsama alanını genişletirsin, kapasitesi düşer. Kapasitesini artırırsın, kapsama alanı düşer.
Ekranda LTE yazıyor. Çubuklar da var. Ama internet yok. Sebebi bu.
Az baz istasyonu ile kapsamayı genişlettiler.
Kapsama genişleyince kapasite, internet hızı, aynı anda bağlanan kişi sayısı düştü. İşin çok detaylı çalışma prensibinin basit çalışma sistemi bu. Az baz istasyonu ile kapsamayı genişlettiler.

Kapsama genişleyince kapasite, internet hızı, aynı anda bağlanan kişi sayısı düştü. İşin çok detaylı çalışma prensibinin basit çalışma sistemi bu.
Yer bulunup, verimli çalışacak yerleştirmeler yapılana kadar ve elektrik beslemesi olana kadar kaliteli bir internet ve telefon zor.
Bundan daha beteri de olabilirdi. Kızmayın. Anlatıyorum.
Evrensel Hizmet kapsamında köylere mobil internet projesi ortak baz istasyonu ile kuruldu. Bölgede 1.000+ baz istasyonu böyle çalışıyor. Tek istasyon 3 operatör ortak kullanıyor. Mobil araçlar da öyle çalışıyor. Ortak.
Her bir operatör, sadece kendi istasyonları ile hizmet vermek durumunda kalsa bugün ulaştığımız hizmet seviyesine ulaşmamız daha uzun sürerdi.
Ulusal Roaming gibi bir seçenek olurdu ama onun da hayata geçmesi 1-2 günlük iş değil. Şimdi istasyon çalışıyor, ortak kullanılıyor.
Uydu internet, Starlink vs diyeceksiniz.
İlk 1-2 gün bölgedeki genel hava şartları, tepedeki bulutlar malum. O durumda evinizde uydu TV bile izleyemiyorsunuz. Uydu ile haberleşemeyecek olunca bunun ne kadar gereksiz olduğu anlaşılır sanırım. Ayrıca, uydu sistemlerinin yer ekipmanları da su ile çalışmıyor. Elektrik ile çalışıyor. Elektrik yok. Jeneratör, jeneratörü besleyecek yakıt, bunu dolduracak personel gerekli.
Turksat zaten uydu ile devrede.
Turksat, uydudan haberleşme altyapısı ile devrede ve çalışıyor. AFAD, Polis, Jandarma, Asker, Valilik vs. tüm kamu iletişimi şu an Turksat mobil uydudan internet araçları üstünden işlerini yürütüyor. Başta anlattığım 41 araç onların zaten. Mevcut sayıyı ve ekipmanı bilmiyorum.

Herkes yaralı. Herkes üzgün. Herkes yardım bekliyor. Herkes öfkeli. Herkes haberleşme altyapısını istiyor. Herkes de haklı. Ama telekom şirketleri de haklı. Ellerinden gelinin fazlasını yapıyorlar ve yapmaya devam edecekler. Umarım bu bilgiler empati kurmanızı sağlar.