Devletin IMEI harcı (haracı) politikası geri tepti

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun 2024 yılına ait faaliyet raporunda yolcu beraberinde getirilen cep telefonlarının sayısının bir önceki yıla göre yüzde 81,95 oranında azalarak 161 bin 136 adede gerilediği ortaya çıktı. 2023 yılında 892 bin 501 cihaz, IMEI kayıt ücreti ödenerek Türkiye’de kullanılmaya başlanmıştı.

Telefon üretimi de ithalatı da düştü

BTK’nın faaliyet raporunda IMEI numarasına sahip cihazlara ilişkin verilerde dikkat çeken diğer husus ise 2024 yılında Türkiye’de kullanıma giren cihaz sayısının 2023 yılındaki toplam 16 milyon 692 bin 189 adetten, 15 milyon 629 bin 448 adede gerilemesi.
İmalat yoluyla 2023 yılında 6 milyon 887 bin 509 cihaz kayıt altına alınırken, 2024 yılında imalat yoluyla kayıt altına alınan cihaz sayısı 6 milyon 214 bin 908’e geriledi.
İthalat yoluyla 2023 yılında 8 milyon 912 bin 180 cihaz kayıt altına alınırken, 2024 yılında kayıt altına alınan cihaz IoT cihazları, tabletler, saatlerin de etkisi ile 6 milyon 214 bin 908’e yükseldi.

BTK’nın faaliyet raporu ve her üç ayda bir yayımlanan Elektronik Haberleşme Sektörü Verileri raporundaki rakamlar arasında bazı çelişkiler olsa da ortaya çıkan tabloda, IMEI’ye sahip cihazlar arasında kayıt altına alınan cihazlar arasında düşüş yaşan tek kalemin cep telefonları olduğu görülüyor.

2023 yılında 12 milyon 53 bin cep telefonu IMEI kaydı altına alınırken, 2024 yılında kayıt altına alınan cep telefonu sayısı 11 milyon 299 bine geriledi. Diğer cihazların sayısı ise 3 milyon 248 binden 4 milyon 104 bine yükseldi.

100 Liradan 45.614 liraya IMEI Haracının Kronolojisi

2012 yılında 100 TL ile başlayan IMEI kayıt harcı uygulaması 2018, 2020 ve 2023 yıllarında fahiş artışa sahne oldu. 2025 yılında, yurtdışından alınan bir telefonu kayıt ettirmenin bedeli 45.614 lira olarak uygulanıyor. Yurtdışında, vergi iadeleri ile ortalama 1.000 dolar seviyesinden alınabilen bir cep telefonunu kaydettirmek için Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, daha yüksek bir bedeli telefonu Türkiye’de kaydettirmek için ödemek zorunda.

Fahiş Haraç Kimseye Yaramadı

Türkiye’de kaydettirilen IMEI numarasına sahip cihazların kayıt yöntemlerine baktığımızda da cep telefonu ithalatçısının, imalatçısının, kullanıcısının ve hatta devletin bile bundan zarar gördüğü ortaya çıkıyor.

Vatandaş, daha iyi bir telefona daha makul bir fiyattan ulaşma olanağını kaybederken, Türkiye’de üretim yapan cihaz üreticilerinin ürettikleri cihaz sayısında da düşüş yaşandı. İthalat yoluyla ülkeye cihaz sokanlar da daralan pazardan nasibini aldı.

En büyük hüsran devletin

Bu tabloda vatandaş ile birlikte en büyük kaybeden ise devletin ta kendisi oldu. IMEI kayıt harcını beş kattan fazla artıran devletin, kayıt ücretinden elde ettiği haraç tutarı da geriledi. 2023 yılında 892 bin 501 cihazı kayıt altına alan devlet, IMEI Kayıt Harcı olarak 5.5 milyar liranın üzerinde tahsilat yaparken 2024 yılında kayıt altına alınan telefonlardan elde edilen gelir ise beş katın üzerinden artan harç miktarına rağmen 5.1 milyar seviyesinde kaldı.

BTK’nın Elektronik Haberleşme Sektörü Pazar Verileri raporunda yer alan IMEI kayıt tablolarına göre pazarın en büyük üç oyuncusu konumundaki Apple, Samsung ve Redmi’nin de 2024 yılındaki cihaz kayıtlarında gerileme görünüyor.

Samsung, 2023 yılında ithalat ve imalat yoluyla, telefon, tablet, saat vs 3 milyon 639 bin cihazı kayıt altına alırken, 2024 yılında kayıt altına aldığı cihaz sayısı 3 milyon 178 bin adede geriledi.
Redmi’nin 2023 yılında kaydettirdiği cihaz sayısı 1 milyon 832 binden 1 milyon 796 bine geriledi.
Apple’ın kaydettirdiği cihaz sayısı ise 3 milyon 181 binden 3 milyon 287 bine yükseldi. Ancak, telefon dışındaki diğer cihaz sayılarındaki artış dikkate alındığında, Apple’ın da kaydettirdiği telefon sayısında ciddi bir düşüş olduğu görülüyor.