Fonun adı var, kendi yok; Evrensel Hizmet Fonu

2005'ten günümüze Evren Hizmet Geliri olarak bütçeye giren kaynaklar yeniden gündeme geldi. Evrensel Hizmet Fonu'nda ne kadar para toplandı? Paraların akıbeti ne oldu?

2005’ten günümüze Evren Hizmet Geliri olarak bütçeye giren kaynaklar yeniden gündeme geldi. Ne kadar para toplandı? Ne kadar para kaldı? BTDunyasi.net olarak gerçekleri sizlerle paylaşıyoruz. 

Evrensel Hizmet Fonu, bu kez de Milli Eğitim Bakanlığı EBA projesinde yaşanan aksaklıklar ile gündeme geldi. 2005’te, haberleşme hizmetinin evrenselleşmesi için yaratılan “fon” mobil hatlar çökünce de fiber altyapı yetersizliği gündeme gelince de EBA erişimi için ihtiyaç olan bilişim ekipmanları gündeme gelince de ısıtılıp ısıtılıp gündeme sokuluyor. Fonda, kullanılmayan kaynaklar olduğu, bu kullanılmayan kaynaklarla fiber internet altyapı yatırımlarının yapılabileceği, depreme karşı mobil operatörlerin altyapılarının güçlendirilebileceği son günlerde de EBA için öğrencilerin ihtiyacı olan tablet/PC’lerin buradan satın alınabileceği iddia ediliyor.

Ne kadar para var?
Hazine ve Maliye Bakanlığı Aylık Bütçe Bülteni (Temmuz) Merkezi Bütçe Gelirleri Sayfa 50

Diğer yayınlarda en son söylenecek olanı ben en baştan söyleyeyim. Hiç para yok.
2020 yılında Evrensel Hizmet Fonu olarak bilinen Evrensel Hizmet Gelirleri Temmuz ayı sonunda 787 milyon lira olarak gerçekleşmiş. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın her ay yayımladığı, Aylık Bütçe Bülteni Merkezi Yönetim Gelirleri kaleminde Temmuz sonu itibarıyla Evrensel Hizmet Gelirleri 787 milyon lira olarak görünüyor.

Merkezi Bütçe tek düzen hesap planına göre 05-02-05-09 koduyla muhasebe kayıtlarına giren Evrensel Hizmet Geliri tahsilatının yıl sonuna kadar toplam 1.5 milyar liraya ulaşması olası.
Ancak, yine Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 2020 Yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporu‘ndaki bilgilere göre (Bu rapor da Temmuz ayı sonunda yayımlandı) yılın ilk yarısında yapılan harcamalar, gelirleri çoktan aştı.
Evrensel Hizmet projelerini yürütmek üzere görevli Haberleşme Genel Müdürlüğü mali durum tablosuna göre, müdürlük çoğu Evrensel Hizmetler kapsamında olan projeler için yılın ilk altı ayında 1,104,316,868.00 TL harcama yaptı.

Aslan payı köylere telefon ve internet projesine 

Haberleşme Genel Müdürlüğü’nün yaptığı harcamaların bir kısmı da mali durum tablosu açıklamalarında yer alıyor. Bu açıklamalara göre Mobil Haberleşme Altyapısı Olmayan Yerleşim Yerlerine Altyapı Kurulması Faz1 ve Faz2 projeleri için 2018 yılı net maliyet ödemeleri kapsamında toplam 523,881,347.01 TL ödeme yapıldığı görülüyor.
Bunun yanında Elektronik Haberleşme Altyapısı Olmayan Yerleşim Yerlerine Altyapı Kurulumu Projenin 2018 yılı net maliyet ödemeleri kapsamında Mal ve Hizmet Alım Giderleri tertibinden 56.106.547,10 TL
Kızılay’ın Uydu Haberleşmesinin Sağlanması Projenin 2018 yılı net maliyet ödemeleri kapsamında Mal ve Hizmet Alım Giderleri tertibinden 1.947.816,19 TL
Sayısal Yayıncılık projesi altında yürütülen Küçük Çamlıca TV-Radyo Kulesi
Projesi kapsamında 31.000.000 TL harcama yapılmış. Meraklısı, linkinden tıklayıp diğer kalemlere bakabilir. Sonuç olarak, 2020 yılında şimdilik tahsil edilen 787 milyon liradan geriye bir şey kalmadığı gibi beklentiler arasında da tahsil edilecek tutarın, planlaması yapılan ödemelere yetmeyeceği görülüyor.

Şimdiye kadar tahsil edilen paralar ne oldu?

Size kötü haberim bu. Ortada para falan yok. Bu yıl toplanacak gelirin, Evrensel Hizmet proje ve hizmetleri için yeterli olup olmayacağı bile meçhul.
Ortada neden para yok? Her ne kadar bu durum dünyadaki gibi Evrensel Hizmet Fonu olarak adlandırılsa da, Evrensel hizmetlerin sunumu için Türkiye Cumhuriyeti bir fon kurmadı. İşsizlik Fonu, Toplu Konut Fonu, Tütün Fonu gibi gelirlerin toplandığı, nemalandırıldığı, harcanmayan kısmın birikmeye ve faiz geliri elde etmeye devam ettiği bir fonun varlığından bahsedemiyoruz. Yani ortada fon yok. Adı var, fonun kendisi yok. 
Evrensel Hizmet Geliri, genel bütçeye 05-02-05-09 hesap koduyla gelir kalemi olarak ekleniyor. Cari dönem içerisinde evrense hizmet gelirleri harcanamazsa, kalan miktar hazineye devrediliyor. Her yıl, bu kalem sıfırlanıyor.

15 yılda ne kadar tahsil edildi?

Evrensel Hizmet Kanunu’nun yürürlüğe girdiği 2005 yılından itibaren Evrensel Hizmet Geliri olarak 15 yılda toplam 11,300,257,165.37 TL tahsil edildi. Gelirin Tahsil edilen Evrensel Hizmet Gelirleri, her yıl Haberleşme Genel Müdürlüğü denetiminde yürütülen projelere veya evrensel hizmet kapsamına alınan hizmetleri yürüten evrensel hizmet yükümlüsü şirketin hesabına aktarılmak üzere ilgili birime iletiliyor veya doğrudan aktarılıyor. Evrensel Hizmet geliri, bu hizmetler ve projeler için yeterli olmadığı takdirde bakanlık genel bütçesinden ilave ödenek aktarılıyor. 

Evrensel Hizmet Geliri Kaynak
2005 89,016,173.00 TL TBMM 7’10813 Sayılı Yazılı Soru Önergesine Cevap
2006 436,283,043.07 TL TBMM 7’10813 Sayılı Yazılı Soru Önergesine Cevap
2007 447,115,967.43 TL TBMM 7’10813 Sayılı Yazılı Soru Önergesine Cevap
2008 527,428,870.85 TL TBMM 7’10813 Sayılı Yazılı Soru Önergesine Cevap
2009 569,514,818.49 TL TBMM 7’10813 Sayılı Yazılı Soru Önergesine Cevap
2010 561,129,571.00 TL HMB Muhasebat GM Merkezi Yönetim Kesin Hesabı
2011 581,797,324.00 TL HMB Muhasebat GM Merkezi Yönetim Kesin Hesabı
2012 677,155,154.00 TL HMB Muhasebat GM Merkezi Yönetim Kesin Hesabı
2013 713,875,030.00 TL HMB Muhasebat GM Merkezi Yönetim Kesin Hesabı
2014 833,938,574.19 TL UAB Faaliyet Raporu
2015 891,487,617.99 TL HMB Muhasebat GM Merkezi Yönetim Kesin Hesabı
2016 1,089,356,518.53 TL UAB Faaliyet Raporu
2017 1,088,565,897.45 TL UAB Faaliyet Raporu
2018 1,230,845,524.37 TL UAB Faaliyet Raporu
2019 1,562,747,081.00 TL UAB Faaliyet Raporu
TOPLAM 11,300,257,165.37

 

Peki, şimdiye kadar toplanan 11.3 milyar liranın ne kadarı, nereye harcandı? Harcanmamış tutar ne kadar? Onu da 1-2 gün sonrası için derleyeyim.

Daha Fazla Göster

İlgili Makaleler

Başa dön tuşu