Vodafone 5G isteğinde ne kadar samimi

Türkiye’de 5G ihalesinin bir an önce yapılması için kamuoyu oluşturmaya çalışan Vodafone, Telsim markası ile hizmet verdiği Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde ise (KKTC) 5G ihalesini durdurttu. KKTC’de birlikte yapılan 4G ve 5G ihalelerinin iptali için yargı yoluna başvuran Vodafone, mahkemeden istediği iptal kararını çıkartamamasına rağmen, KKTC Rekabet Kurumu, ihalenin durdurulmasına karar verdi. Dün, Rekabet Kurumu’ndan hem KKTC Telsim hem KKTC Turkcell’e yapılan bildirimle ihalenin durdurulduğu açıklandı. Yaklaşık iki haftalık bir takvim içerisinde ihalenin akıbeti belirlenecek.

Türkiye’de acil, Kıbrıs’ta olmasa da olur

KKTC’de halen 3G ile hizmet veren operatörler bu ihale ile hem 4G hem 5G hizmetlerini başlatabilecekti. Vodafone, Türkiye’de yürüttüğü lobi ve halkla ilişkiler çalışmaları ile yıl başından itibaren Türkiye’de 5G’nin acil bir ihtiyaç olduğunun, gecikilen her dakika Türkiye ekonomisinin büyük bir kayıp yaşadığının altını çiziyor. Vodafone Türkiye İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Hasan Süel, geçtiğimiz günlerde Türkiye’den günlük gazetelerin temsilcilerini İtalya’da bulunan 5G Merkezini ziyarete götürdüğü zaman “Türkiye’de 5G’nin 1 yıl gecikmesi 120 milyar TL’lik ekonomik faydadan mahrum kalmak demek” açıklamasında bulunarak ‘Türkiye’de 5G’yi geciktirmek için herhangi bir neden yok’ demişti.
Ancak, Vodafone’un Kıbrıs’taki hem 4G hem 5G ihalesini geciktirmek için bir nedenleri var anlaşılan.

Fiyat pahalı geldi

Vodafone’un Türkiye koluna bağlı olarak hizmet veren KKTC Telsim, ihalenin durdurulmasından önce yayımladığı açıklamada “İhale süreci sürdürülebilir değil” derken ihalede belirlenen muhammen bedelin uluslararası örneklere göre 3 ila 11 kat daha fazla olduğunu iddia etti. Bu rakamlar belirlenirken dünya örneklerinin dikkate alınmasını isteyen Vodafone cephesi, bu ihale bedeli ile sektörün sürdürülebilir şekilde yatırımlarını gerçekleştirmesini beklemek gerçekçi değil dedi.

Türkiye’de “makul” ihale istiyorlar

Vodafone, Türkiye’de ise 5G konusunda ihale takviminin acilen belirlenip bir ihale yapılmasını istiyor. 5G konusunda rakipleri Turkcell ile Türk Telekom ise 5G konusunda acele edilmemesi gerektiğine işaret ediyor. Hem Turkcell, hem Türk Telekom cephesi, 5G’ye geçişte yerli ve milli teknoloji oranının yüksek teknolojilerle yatırımların yapılması gerektiğinin, bunun için ise biraz daha zaman tanınması gerektiğinin altını çiziyor. Vodafone’un Türkiye’deki iddiası ise yerlilik oranını yüksek tutmanın, 5G yatırım sürecini uzatacağı yönde.
İhaleyi düzenleyecek kurum olan Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurum’unun internet sitesinin açılışında ise hala ve hala Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 10 Şubat 2020’de sarfettiği “Yerli 5G teknolojisi altyapısını kurmadan 5G’ye geçemeyiz” sözleri yer alıyor. BTK’nın duruşu da 2.5 yıldır net.

Vodafone’un acelesi ne?

Yukarıda, hem KKTC hem Türkiye’de 5G ihalesi ile ilgili Vodafone’un yaklaşımlarını özetlemeye çalıştım. Türkiye’de ivedilikle 5G ihalesinin yapılmasını isteyen Vodafone, KKTC’de ise açılan ihaleyi iptal ettirmeye çalıştı. Bunda başarılı olamayınca, Rekabet Kurumu kararı ile ihale sürecini durdurtmayı başardı. Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu?
KKTC’nin teknolojide geri kalması, son teknolojilere geçmesi, KKTC’nin yıllık milyon dolarlar ekonomik kayba uğraması Vodafone’un umrunda değil ama Türkiye’nin yıllık 120 milyar TL kayba uğramasını önemsiyorlar!.. Türkiye anavatan, KKTC üvey evlat.
Peki öyle mi?
Elbette değil. Bunu rakipleri de defalarca dile getirdiler. Bir kez ben de araştırma sonuçlarına göre ortaya koyayım.

Yanlış planlamanın sonu, düşük internet hızı

Vodafone, Türkiye’de 4.5G ihale sürecinde doğru planlama yapamadı. İhtiyacından daha az frekans spektrumu satın aldı. o ihalede Turkcell toplam 172.4 Mhz spektrum alırken, Avea yani şimdiki ismi ile Türk Telekom Mobil
110.2 MHz spektrum aldı. Vodafone’un aldığı toplam spektrum ise 82.8 MHz.
Ayrıca, Vodafone’un 4G’de yüksek internet hızı sağlayan 2100 MHz frekans bandından herhangi bir spektrumu bulunmuyor.  2600 MHz frekans bandında ise Turkcell’in 60 MHz spektrumu, TT Mobil’in 35 MHz spektrumu TTMobil’den yüzde 50 fazla aboneye sahip Vodafone’un ise 40 MHz spektrumu var. O ihalede, 2600 MHz frekans bandında iki paket halinde toplam 25 MHz spektrum ise satılmamıştı. Vodafone ihale için yaklaşık 778 milyon avro ücret öderken satılmayan spekturumarın muhammen bedelleri ise yaklaşık 30 milyon avroydu.

Ardından, yeterince yatırım yapmadı. Yatırım rakamları BTK’nın çeyrek raporlarında yer alıyor. Son 5 yılda, Turkcell gelirlerinin yüzde 25’ini yatırıma yönledirirken, Türk Telekom Mobil, gelirlerinin yüzde 20’isini yatırıma yönlendirdi. Vodafone Türkiye ise Türkiye’deki gelirlerinin yüzde 10’undan daha düşüğünü yatırıma yönlendirdi.
Yeterli gelmeyen frekans, düşük yatırım ve artan abone sayısı ve kullanım sonucunda Vodafone’un Türkiye’de ciddi bir kapasite sorunu var. Bu sorun, internet bağlantı hızlarında da kendisini gösteriyor.

Ooklanın 2022 yılı ikinci çeyreğinde yayımladığı verilere göre Turkcell kullanıcıları ortalama 54.62 Mbps hızla internete bağlanabilirken, Türk Telekom Mobil kullanıcılarının aldığı hız 29,19 Mbps. Vodafone Türkiye kullanıcıları ise Türkiye ortalamasının ancak yarısı hız alabiliyor. Vodafone Türkiye’nin mobilde sunabildiği ortalama internet hızı 16,33 Mbps.

Ookla’nın son üç yıl içerisinde yayımladığı 7 raporda da Vodafone Türkiye’nin sunabildiği mobil internet hızları üç operatör içerisinde en düşüğü. İşte bu durum içerisinde Vodafone’nun Türkiye’de acelesi belli oluyor. Ama KKTC için bir aceleleri yok.