Vodafone Hindistan’da iflasa koşuyor

Vodafone Group’un Hindistan’daki iştiraki Vodafone Idea birikmiş hazine payı ödemeleri, vergiler, lisans ücreti ödemeleri ile faiz ve cezalarını yerine getiremediği için adım adım iflasa sürükleniyor. Hindistan hazinesine yaklaşık 24 milyar dolar borcu olduğu söylenen şirket, önümüzdeki yıl ödeme vadesi dolacak olan 2.16 milyar dolar hazine payı ödemesini yerine getiremeyeceğini belirterek 2026 yılı mart ayından itibaren faaliyetlerine devam edemeyeceğini belirtti.

Hindistan’da mobil operatörler, lisans anlaşmaları gereği yıllık gelirlerinin yüzde 8’ini hazine payı olarak ödüyor. Bunun yanında yine yıllık gelirlerinin yüzde 3 ile 5’i arasındaki bir rakam da kendilerine tahsis edilen frekansların yıllık kullanım ücreti olarak alınıyor.
Türkiye’de ise operatörler, lisans ve frekans bedellerini ihale ile peşin/taksitli ödüyor, sonrasında da her yıl gelirlerinden yüzde 15 hazine payı ödüyor.

Borçların silinmesi için mahkemeye başvurdu

Vodafone Idea, toplam 24 milyar doları aşan borçların içerisindeki 7 milyar dolara yaklaşan hazine payı ödemelerinin bir kısmının silinmesi, hükümetin yalnızca 2018-2019 mali yılına kadar olan yaklaşık 2.07 milyar ABD Doları tutarındaki anapara borcunu nihai olarak kabul etmesini ve kalan yaklaşık 942.2 milyon ABD Doları tutarındaki borcun faizsiz olarak 20 yıl vadeli (2030-31 mali yılında başlayarak yıllık yaklaşık 85.7 milyon ABD Doları eşit taksitlerle) ödenmesine izin verilmesi için geçtiğimiz hafta mahkemeye başvurdu.
Mahkeme ise 19 Mayıs Pazartesi günü aldığı karar ile Vodafone’un faiz ve cezalar dahil olmak üzere 3.6 milyar ABD Dolarını aşan feragat talebini reddetti.

Yönetimde Selçuk Karaçay var

Vodafone Idea’nın yönetim kurulunda Ekim 2024’ten itibaren Vodafone Türkiye Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Selçuk Karaçay da görev yapıyor.
TMSF’nin Uzan ailesine ait varlıklara el koyduğu 2004 yılında TMSF yönetimindeki Telsim’in Hukuk Müşaviri olarak atanan Karaçay, Telsim’in Vodafone Group’a satılmasından itibaren ise Vodafone Türkiye ve Vodafone Group içerisinde çeşitli görevler üstleniyor. Selçuk Karaçay, Vodafone Türkiye’nin çatı şirketi Vodafone Holding’in de yönetim kurulu başkan yardımcısı.

Vodafone Group’un Hindistan Seferi

Vodafone, Hindistan pazarına ilk adımını 2007 yılında attı. Bu adım, Hutchison Essar adlı şirketin %67 hissesini yaklaşık 11.1 milyar ABD Doları karşılığında satın almasıyla gerçekleşti. Bu satın alma, Vodafone’a Hindistan’ın hızla büyüyen mobil pazarında önemli bir oyuncu olma fırsatı sundu. Şirketin adı başlangıçta Vodafone Essar olarak değiştirildi ve daha sonra Vodafone India adını aldı.

Vodafone Idea Ortak Girişimi

Hindistan telekom pazarındaki yoğun rekabet, özellikle Reliance Jio’nun pazara girişiyle daha da arttı. Bu durum, operatörleri birleşmelere ve konsolidasyona yöneltti. Bu süreçte, Vodafone India ve bir diğer büyük telekom şirketi olan Idea Cellular (Aditya Birla Group’un bir parçası) birleşme kararı aldıklarını 2017 yılının Mart ayında duyurdular.

Bu birleşme, 31 Ağustos 2018 tarihinde tamamlandı ve ortaya Hindistan’ın abone sayısı bakımından en büyük telekom operatörü olan Vodafone Idea Limited (Vi) çıktı. Birleşme başlangıcında, Vodafone Group’un birleşen şirkette %45.1, Aditya Birla Group’un ise %26 hissesi bulunuyordu. Geri kalan hisseler halka açıktı.

Hükümet borçlara karşılık hisselere el koydu

Hindistan hükümeti, şirketin ertelenmiş hazine payı ve frekans spektrum taksitlerinden kaynaklanan yaklaşık 2 milyar ABD Doları tutarındaki faiz borcunu öz sermayeye dönüştürmeyi onayladı. Bu dönüşüm sonucunda hükümet, Vodafone Idea’da önemli bir hisse sahibi oldu. Ancak 2024 yılı nisan ayında Hindistan hükümeti devletin elindeki hisselerin 2.16 milyar dolarlık kısmını halka arz ederek hisse miktarını bir miktar azalttı.
Mart/Nisan 2025 tarihlerinde Hindistan hükümeti, yeniden şirketin ödenmemiş borçlarından kaynaklanan 4.43 milyar ABD Doları tutarındaki borcu öz sermayeye dönüştürme kararı aldı. Bu son dönüşümle birlikte Hindistan hükümetinin Vodafone Idea’daki hissesi %48.99’a yükselerek en büyük hissedar konumuna geldi. Bu gelişmenin ardından Vodafone Group’un hissesi yaklaşık %16.07’ye ve Aditya Birla Group’un hissesi yaklaşık %9.5’e geriledi. Ancak hükümet, Vodafone Group ve Aditya Birla Group’un şirketin yönetim kontrolünü ellerinde tutmasına izin veriyor.

Hem Hindistan hem dünya telekom pazarı tehlikede

Vodafone Idea’nın borçlarının yapılandırılmaması durumunda Hindistan’da 200 milyondan fazla mobil abonenin etkilenebileceği,  hizmet kesintileri olacağı ve kullanıcıların başka operatörlere geçmek zorunda kalabileceği iddia ediliyor. Vodafone Idea yönetimi, ayrıca, yaklaşık 30.000 istihdamın kaybedilebileceği ve hükümetin şirketteki %49’luk hissesi dahil olmak üzere yapılan yatırımların değerini yitirebileceğini iddia ediyor.
Durum sadece Hindistan ile ilişkili gibi görünse de bu durum domino taşı etkisi ile tüm dünyaya yayılabilir.