Yerli Radyolink paylaşılamıyor…

TERS KÖŞEHer ne kadar konu hakkında uzmanlar, bilgi sahipleri tarafından okunan birisi olsam da çok teknik bilgiye sahip olmayan okuyucularımız da var.  Onlar için Radyo Link olayını bir kez daha basitçe anlatmak gerekiyor.Cep telefonumuzu kullanmak istediğimizde telefonumuz baz istasyonlarının kapsama alanında olmak zorunda. Baz istasyonunun da size hizmet verecek kapasitede olması, yani boş kanal barındırması gerekli. Bir başka cep telefonunu aradığınızda sanılanın aksine sizin arama yaptığınızda kapsamasında olduğunuz baz istasyonu, aradığınız telefona servis veren baz istasyonu ile doğrudan temas kurmaz. Bir santral üzerinden haberleşirler. Yani her bir baz istasyonunun santrale bağlı olması gerekir.
Bu bağlantı çoğunlukla fiber veya bakır kablolarla telekomünikasyon şebeke altyapısı üzerinden sağlanır. Yani her baz istasyonu ucundaki bir kablo ile merkez santrale bağlıdır. Bu olmadan haberleşme sağlanamaz.
Ama bazı durumlarda, zorlu coğrafi koşullardan dolayı dağ başlarındaki, derelerdeki, tepelerdeki baz istasyonuna kadar kablo çekilmesi imkansızdır. Bazı durumlarda imkan olsa bile kablo döşeme maliyeti anormal yüksek rakamlara çıkabilir. Bu noktada baz istasyonunun ana şebekeye bağlanması için kablo değil radyolink teknolojisi kullanılıyor. Aynı evimizde kullandığımız kablosuz internet gibi. Kablosuz modemimiz bir kabloya bağlı. Ama biz kablosuz olarak ona erişebiliyoruz.
RadyoLink’lerin baz istasyonu ile santral arasına kadar bağlantı sağlaması da mesafelerden dolayı imkansız. En etkin yolu baz istasyonunun tepesindeki radyolink cihazının şebekeye bağlı en yakın kablo parçasına kadar sinyal aktarmasını sağlamak. Böylece haberleşme olanığına kavuşuyoruz.
Türkiye gibi zorlu bir coğrafyada, hele hele çok az kullanıcının bulunduğu kırsal kesimlerde bu cihazların ne kadar hayati bir önem taşıdığı anlaşılır herhalde.
Havadan radyo frekans dalgaları ile sinyal aktarımı yapıldığı için kötü hava koşullarında bu cihazların sunduğu haberleşme altyapısının kalitesi de düşüyor. Hiçbir zaman kablolu teknolojilerle kıyaslanamaz. Bu teknolojinin her koşulda maksimum faydayı sağlaması için yüksek frekanslarda çalışabilmesi gerekiyor.
BTK bu konuda önemli bir adım atarak, bu cihazın Türkiye’de üretilmesi için bazı regülasyon düzenlemeleri yaptı. Yerli üreticiye avantaj sağlamak için 7 GHz bandını yerli üretim Radyo Link cihazlarına tahsis etti. Operatörlere de bu frekansı kullanma izni çıkardı.
Sonuçta daha kaliteli iletişim kurabilen cihazlar TÜBİTAK BİLGEM’in AR-GE çalışması ile ortaya çıktı. TÜBİTAK bu cihazların satış lisansına sahip olsa da kendisi cihazı üretmiyor. Bunun için Türkiye’den 2 KOBİ’ye üretim lisansı sağladı. Birisi SimPro diğeri KTS Telekom.
Turkcell geçtiğimiz günlerde TÜBİTAK, SimPro ve BTK yetkilileri ile bir toplantı düzenleyerek YERLİ RADYO LİNK cihazını şebekesinde kullanmak istediğini, bunun için de 2.1 milyon TL’lik satınalma yapacağını açıkladı. Protokol imzalandı falan. Hatta TÜBİTAK’ın AR-GE çalışmaları sırasında ürünü test ederek sürece katkıda bulunmuşlar.
Ama takdir edersiniz ki bu cihazı kullanacak olan, kullanan sadece Turkcell değil. Türk Telekom da Avea da Vodafone da Uzak Mesafe Telekom Hizmeti sunan operatörler de bu teknolojiyi ithal olsun yerli olsun geniş kapsamlı olarak kullanıyor şebekelerinde.
Bunun için toplantıda TÜBİTAK ve SimPro yetkililerine özellikle sordum. Turkcell ile çalışmaya başlıyorsunuz, peki diğer operatörler? Onlar da kullanmak için, satın almak için sizinle temasa geçtiler mi? Diye … Masanın karşı tarafından NET bir HAYIR cevabı aldım.
Ama buna rağmen Turkcell protokol imzaladığı sırada Vodafone Türkiye de bir basın bülteni ile yeri üretim Radyo Link cihazlarını kullanacaklarını, hatta Şırnak’ta başlayacaklarını açıkladı.
Üretim ve satış lisansına sahip şirket ve kurum (TÜBİTAK) HAYIR bize talep gelmedi diyor. Vodafone Türkiye “Biz cihazın üretimini yapan TÜBİTAK ile satınalma anlaşması imzaladık” diyor. Ama TÜBİTAK kanadında bu siparişi onaylayan çıkmadı.
Ben de biraz araştırma yaptım. Sonuçları sizinle paylaşayım.
1- TÜBİTAK, Vodafone’un bildiği gibi üretim yapmıyor. Sadece teknolojiye sahip. Cihazı üretecek olan KTS Telekom ve SimPro. Şimdilik. Ama TÜBİTAK bu cihazın üretimi ve satışı için çeşitli şirketlere satış ve üretim lisansı veriyor. Zaten iki şirkete de vermişler.  Bunun yanında kendileri de satış yapabilme imkanını sahip.
2- Cihazları satın almak yeterli değil operatörler için. Cihazın çalıştığı 7 GHz frekans bandını kullanma iznini de almaları gerekiyor. BTK’dan. Öğrendiğim Turkcell yanında Vodafone’un da BTK’dan frekansı kullanmak için izin aldığı. Türk Telekom, Avea ve diğer UMTH operatörlerinin izin alıp almadığını soruşturamadım.
3- Cihazı kullanmak isteyen operatör, cihazı “üretecek” herhangi bir şirket ile çalışma, bu şirketi seçebilme imkanına sahip. TÜBİTAK üretim yapmıyor. Geriye KTS Telekom ve SimPro kalıyor. SimPro da üretim için Vodafone kapımızı çalmadı diyor. Yani KTS Telekom veya TÜBİTAK’ın üretim lisansı vereceği yeni bir şirket ile çalışacak Vodafone. Ama KTS Telekom ile ilgili yaptığım araştırmalarda da bu şirketin cihaz üretimi ile ilgili herhangi bir faaliyeti olmadığını öğrendim. Kısacası Türkiye’de yerli Radyo Link cihazını şuan üretebilen tek şirket var; SimPro. Onların da Vodafone’un kendilerine doğrudan veya dolaylı (TÜBİTAK, KTS Telekom) sipariş geçtiğinden haberi yok.
Konuyla ilgili Vodafone Türkiye de bir açıklama yolladı. Neredeyse benim araştırmalarımla örtüşen bir açıklama. Sadece Vodafone TÜBİTAK’ın bu cihazı üretmediğini, üretim lisansına sahip şirketlerden KTS Telekom’un da henüz bir üretim tesisine sahip olmadığını bilmiyor.
İŞTE VODAFONE TÜRKİYE AÇIKLAMASI
Bu girişim, BTK’nın 3 operatörün de yerli teknolojiye yatırım yapılması ve desteklenmesi amacıyla 7 GhZ bandı için izin vereceğini açıklamasıyla başlamıştır. Vodafone Türkiye zaman kaybetmeden bu konuda TUBİTAK’a başvuruda bulunmuş ve yaklaşık 2 yıl süresince de test çalışmalarını sürdürmüştür. Bu çalışmalar neticesinde, TÜBİTAK ile satın alma sürecimizi 16 Ocak tarihinde somutlaştırmış bulunmaktayız. Gerekli frekans tahsislerimizin de BTK tarafından 25 Ocak tarihinde onaylanmasıyla süreç tamamlanma aşamasına geldi. Proje kapsamında, Tübitak’ın onay verdiği ürün ile ilgili satış ve üretim lisansına sahip firmalar KTS Telekom ve SimPro olmakla beraber Vodafone Türkiye olarak bu şirketlerden biriyle ile işbirliği yapmayı tercih etmek şirketimizin insiyatifindedir. Konuyla ilgili tüm açıklamalarımızın, kurumsal iletişim departmanımızın ciddi yaklaşımı ve tüm tarafların bilgilendirilmesi süretiyle yapılmış olduğunu hatırlatmak isteriz.
Sonuçta ne olursa olsun, hem kullandığı frekanstan dolayı, hem yerli üretim olmasından dolayı hem de ithal radyo link cihazlarına göre oldukça avantajlı bir maliyete sahip olmasından dolayı tüm operatörler TÜBİTAK BİLGEM tarafından geliştirilen bu cihazı kullanacaklar. Bu cari açığımızın bir nebze olsun kapanacağına, en azından birkaç milyon doların daha Türkiye’de kalacağına işaret.