Aynı usulsüzlük. ABD’de Amazon’a faturası 2.5 milyar dolar, Türkiye’de Hepsiburada’ya faturası 125 milyon yerine 550 bin lira

Dünyanın en büyük e-ticaret şirketi Amazon, iki yıl önce Prime üyeliklerde yaptığı usulsüzlükler ve aboneleri kandırarak Prime üyelik satın almaya zorladığı gerekçesi ile açılan davada uzlaşma yolunu seçti. Amazon, anlaşma kapsamında ABD Federal Ticaret Komisyonu’na (FTC) 1 milyar dolar, bu uygulamadan zarar gören 35 milyon aboneye 1.5 milyar dolar olmak üzere toplam 2.5 milyar dolar ödemeyi taahhüt ederek davada uzlaşma yolunu seçti.

Mart 2025 itibariyle 197 milyon Amazon Prime üyesi bulunan Amazon, aylık 14,99 dolar, yıllık ise 139 dolar abonelik bedeli tahsil ediyor. Amazon’un davada uzlaşmak üzere ödemeyi taahhüt ettiği 2.5 milyar dolar, Amazon Prime üyeliklerden kazandığı yaklaşık 44 milyar doların sadece yüzde 5.6’sına denk geliyor

HepsiBurada’ya 125 milyon lira yerine 550 bin 59 lira ceza

Türkiye’de de Amazon’un Prime aboneliğinde yaptığı aynı haksız uygulamayı gerçekleştiren Hepsiburada’ya da Premium üyeliklerde, kutunun seçili halde sunulmasından dolayı Reklam Kurulu, 17 Nisan 2025 tarihindeki 356 sayılı kurul toplantısında 550 bin 59 TL ceza vermişti.

2024 yılı sonunda 3.7 milyon Premium abonesi bulunan Hepsiburada, abonelerden aylık 49,90 TL abonelik ücreti alıyor. 12 ay boyunca alınan bu ücret abone sayısı ile çarpılınca ortaya çıkan rakamın 2025 yılında 2.5 milyar lirayı aşması bekleniyor. Hepsiburada’nın gelirini en fazla artırdığı segmentlerden birisi de bu Premium abonelik satışı. 2025 yılının ilk çeyreğinde, Hepsiburada’nın Premium abonelik gelirleri yüzde 140 artış göstermişti.

ABD’de Amazon’un ödediği bedelle yani toplam abonelik gelirlerinin yüzde 5.6 sı ile karşılaştırılınca Hepsiburada’nın, aynı uygulamayı ABD’de yaptığı takdirde alacağı ceza 125 milyon lirayı aşıyor. Ancak, Türkiye’de sadece 550 bin lira ceza ile dosya kapatıldı.

Reklam Kurulu’ndan en çok ceza alan Hepsiburada

Hepsiburada, Türkiye’de, ticari usulsüzlükler ve vatandaşı reklamları ile yanıltmak suretiyle Reklam Kurulu’nda dosyaları en fazla gündeme gelen şirket.
Reklam Kurulu’nun verilerine göre 2024 yılının ilk 6 ayında Hepsiburada’nın 19 dosyada incelendi; bunların 9’unda toplam 3,1 milyon TL para cezası ve reklam durdurma, 7’sinde ise yalnızca durdurma kararı çıktı. 2025 yılının ilk 6 ayında ise Hepsiburada’nın Reklam Kurulu’nda görüşülen 8 dosyasından 3’ünde 2 milyon TL para cezası verildi.

Göstermelik cezalar usulsüzlükleri cesaretlendiriyor

Türkiye’de hem Türk Ceza Kanunu, hem Ticaret kanunu hem de idari yönetmeliklerde, caydırıcı cezaların bulunmaması şirketleri her alanda usulsüzlük yapmaya teşvik ediyor. Sektör uzmanları da Türkiye’de müşteriyi kandırmaya ve ticari uygulamalardaki usulsüzlüklere yönelik cezaların caydırıcılıktan çok uzak olduğunu söylüyor.
Amazon ve Hepsiburada örneğinde olduğu gibi eğer Hepsiburada, yaptığı usulsüzlükler karşısında Amazon gibi yüksek bir bedel ödemek zorunda kalmış olsa, bu tür uygulamaları yapmaktan imtina edebilir. Bunun tek yolu, caydırıcı cezaların devreye alınmasıyla mümkün.

Reklam Kurulu 2025 ilk 6 ayında 8 Hepsiburada Dosyası görüştü

Toplantı No: 358

• Dosya No: 2025/1343
  • Şikayet Konusu: Bir tüketicinin Hepsiburada üyeliğinin, 160 siparişinden 69’unu iptal ettiği gerekçesiyle sonlandırılması. Kurul, bu durumu mesleki özenin gereklerine uymayan ve tüketicinin ekonomik davranış biçimini önemli ölçüde bozan haksız bir ticari uygulama olarak değerlendirmiştir.
  • Verilen Ceza: Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası.

Toplantı No: 357

• Dosya No: 2025/1341
  • Şikayet Konusu: Bir multimedya ürünü reklamında “Peşin fiyatına 9 taksit” vaadinde bulunulmasına rağmen, ödeme seçeneklerinde bu taksit imkanının sunulmaması.
  • Verilen Ceza: 863.580 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları.

Toplantı No: 356

• Dosya No: 2024/4287
  • Şikayet Konusu: Ödeme aşamasında, tüketicilere fayda sağlanması durumunda “Hepsiburada Premium” üyelik kutucuğunun önceden seçili olarak sunulması. Bu durumun tüketicileri normalde taraf olmayacakları bir işleme yönlendiren haksız bir ticari uygulama olduğu değerlendirilmiştir.
  • Verilen Ceza: 550.059 TL idari para ve anılan ticari uygulamaları durdurma cezaları.
• Dosya No: 2025/871
  • Şikayet Konusu: “Solgar Vitamin B12” ürününe yapılan bir tüketici yorumunun yayımlanması. Kurul, firmanın yorum yayımlama kriterlerine uygun hareket ettiğini ve tüketicileri yanıltıcı bir durum olmadığını değerlendirmiştir.
  • Verilen Ceza: Mevzuata aykırı olmadığına karar verilmiştir.
• Dosya No: 2025/1269
  • Şikayet Konusu: “Windsor WS 4700 F Enerji Sınıfı Statik Buzdolabı” adlı ürün hakkında yapılan olumsuz bir tüketici yorumunun yayımlanmaması.
  • Verilen Ceza: Mevzuata aykırı olmadığına karar verilmiştir.

Toplantı No: 354

• Dosya No: 2024/6608
  • Şikayet Konusu: “Efsane Kasım” döneminde “Tüm Takılarda 5 Al 1 Öde” gibi yanıltıcı kampanya başlıkları kullanılarak tüketicilerin gerçekte daha az avantajlı olan “4 Al 3 Öde” gibi farklı kampanyalara yönlendirilmesi. Ayrıca çeşitli markalara yönelik indirim vaatlerinin gerçeği yansıtmaması ve tüketicilerin fiyat algısını bozucu, aldatıcı ve yanıltıcı nitelikte tanıtımlar yapılması.
  • Verilen Ceza: 600.000 TL idari para ve anılan reklamları durdurma cezaları.

Toplantı No: 353

• Dosya No: 2024/6203
  • Şikayet Konusu: Platformdaki bir satıcı tarafından satışa sunulan “Maxi Cosi” markalı ana kucağı ürün görselinde “5 yıl garantili” bilgisi yer almasına rağmen, tüketiciye teslim edilen ürünün garanti belgesinde “2 yıl garantili” yazması.
  • Verilen Ceza: Anılan reklamları durdurma cezası.
• Dosya No: 2024/7320
  • Şikayet Konusu: “U.S. Polo Assn” markalı tişörtlere farklı tüketiciler tarafından birbirini tekrar eden, benzer ve anlam bütünlüğünü bozan olumlu ifadelerle yorumlar yapılması. Kurul, bu durumun tüketicilere hazır şablonlar sunularak olumlu değerlendirme yapmaya yönlendiren bir haksız ticari uygulama olduğuna karar vermiştir.
  • Verilen Ceza: Anılan ticari uygulamaları durdurma cezası.