Cumhurbaşkanlığının 2026 gündeminde Kuantum, 6G ve Dijital Türk Lirası var

Türkiye’nin teknoloji odaklı gelecek vizyonu, 30 Ekim 2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı” ile somut hedeflere kavuştu. “Yeşil ve Dijital Dönüşümle Rekabetçi Üretim” ile “Bilim, Teknoloji ve Yenilik” başlıkları altında detaylandırılan program, teknoloji, bilişim, yazılım, telekomünikasyon ve Ar-Ge alanlarında iddialı adımlar atılacağını gösteriyor. Dijital dönüşüm, kamudan finansa, imalattan savunmaya kadar tüm sektörler için anahtar bir strateji olarak belirlendi.

Kamunun odağı yapay zekâ odaklı maliye

Program, kamu hizmetlerinde verimlilik ve etkinliği artırmak için dijitalleşmeyi ve yapay zekâyı merkezine alıyor. Özellikle maliye ve vergi sisteminde önemli yenilikler hedefleniyor:

Temassız Vergi Daireleri: Vatandaş odaklı hizmet anlayışıyla, işlemlerin tamamen dijitalleştiği, kağıtsız ve temassız vergi daireleri hayata geçirilecek.
Yapay Zekâ ile Kayıt Dışıyla Mücadele: Kayıt dışı ekonomiyle daha etkin mücadele için yapay zekâ, büyük veri analitiği gibi teknolojiler kullanılarak risk odaklı denetim ve analiz faaliyetleri güçlendirilecek.
RADAR ve “Yeni GİB”: Risk Analizi Değerlendirme Araştırma (RADAR) Sistemi, yapay zekâ destekli yeni nesil risk senaryoları ve veri modelleriyle geliştirilecek. “Dijital Mükellef Ameliyathanesi Projesi (Yeni GİB)” ile mükellef hizmetlerinde yapay zekâ kullanımı yaygınlaşacak.
Altyapı Modernizasyonu: Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) bilişim sistemleri, artan dijitalleşme ihtiyacını karşılamak üzere modernize edilecek; fiziki, beşeri ve teknolojik kapasitesi artırılacak.

6G, Kuantum ve Siber Güvenlik’te iddialı hedefler

Türkiye, 2026 programıyla sadece teknoloji tüketen değil, aynı zamanda geleceğin teknolojilerini üreten bir ülke olma hedefini pekiştiriyor:

Telekomünikasyonda Yeni Ufuklar: 5G teknolojisinin tarım, ulaşım, enerji gibi dikey sektörlerde yerli ve milli çözümlerle yaygınlaştırılması desteklenirken, 6G teknolojilerine yönelik Ar-Ge ve çözüm geliştirme çalışmaları başlatılacak.
Mikroelektronikte Yerli Kapasite: Stratejik öneme sahip mikroelektronik alanında yerli tasarım ve üretim altyapısı güçlendirilecek.
Kritik Teknolojilerde Üretim: Yapay zekâ, siber güvenlik, kuantum bilişim ve nesnelerin interneti (IoT) gibi kritik alanlarda yerli donanım ve yazılım ekosistemlerinin geliştirilmesi ve ürünlerin üretilmesi desteklenecek.

Savunma sanayii, bu teknolojik atılımın lokomotifi olarak görülüyor. Sektörde yerlilik oranının 2026’da %83’e çıkarılması hedeflenirken, kuantum teknolojileri, yapay zekâ ve otonom sistemler gibi alanlardaki Ar-Ge çalışmaları önceliklendirilecek. Siber güvenlikte ise “Sıfır Güven Erişimi (ZTNA)” ürününün yerlileştirilmesi ve kamu kurumlarında yerli siber güvenlik ürünlerinin kullanımının teşvik edilmesi gibi somut adımlar planlanıyor.

Finansın geleceği “Dijital Türk Lirası”

Finans sektörü, programın dijitalleşme hedeflerinin merkezinde yer alıyor. En çarpıcı yenilik ise “Dijital Türk Lirası”nın geliştirilmesi ve kullanıma sunulması hedefi:

Dijital Türk Lirası: Merkez Bankası Dijital Parası olan Dijital Türk Lirası’nın hayata geçirilmesi için gerekli hukuki altyapı çalışmaları yapılacak, finansal kurumların sisteme entegrasyonu sağlanacak.
Menkul Kıymet Takasında Dijital Para: Program, Dijital Türk Lirası’nın, blokzincir tabanlı olabilecek “jetonlaştırılmış menkul kıymetlerin” takasında kullanımına yönelik pilot çalışmalar (kavram kanıtlama) yapılacağını öngörüyor.
Fintek Yetenek Havuzu: İstanbul Finans ve Teknoloji Üssü ile işbirliği yapılarak, fintek sektörünün ihtiyaç duyduğu yazılım alanında nitelikli insan kaynağı yetiştirilmesi için uzmanlık sertifikası programları düzenlenecek.
İnovasyon Alanları: Fintek girişimlerinin yenilikçi ürün ve hizmetlerini test edebilecekleri “Düzenleyici Deney Alanı” (Regulatory Sandbox) oluşturulacak. Finansal kuruluşlar için maliyetleri düşürmek amacıyla “topluluk bulutu” (community cloud) kullanımı yaygınlaştırılacak.

KOBİ Odaklı Dijitalleşme

İmalat sanayiinin rekabet gücünü artırmanın yolu dijital dönüşümden geçiyor. Program, bu dönüşümde KOBİ’leri odağına alıyor:

KOBİ’lere Faizsiz Dijitalleşme Kredisi: “KOBİ Dijital Dönüşüm Destek Programı” ile imalat sektöründeki KOBİ’lerin yapay zekâ, robotik, büyük veri gibi teknolojilere yönelik yatırımları faizsiz kredi ile desteklenecek.
Teknoloji Entegrasyonu: İmalat sanayii genelinde dijital teknolojilerin üretim süreçlerine entegrasyonu teşvik edilecek.
Erişim ve Danışmanlık: KOBİ’lerin dijitalleşme süreçlerinde ihtiyaç duyacakları finansmana erişim, danışmanlık ve eğitim hizmetleri “Avrupa Dijital İnovasyon Merkezleri (ADİM)” ve yaygınlaştırılacak “Model Fabrika”lar aracılığıyla sunulacak.

Temel Meydan Okuma: Ar-Ge ve Nitelikli İnsan Kaynağı

Programda çizilen iddialı teknoloji vizyonunun önündeki en önemli engellerden biri, Ar-Ge’ye ayrılan kaynakların ve nitelikli insan kaynağının henüz istenilen seviyede olmaması. 2023 itibarıyla GSYH’nin sadece %1,32’sinin Ar-Ge’ye ayrılmış olması, hedeflenen teknolojik sıçrama için daha fazla yatırım gerektiğini gösteriyor.

Bu zorluğun aşılması için 2026 programında şu adımlar öne çıkıyor:

• Sanayinin ihtiyaç duyduğu doktoralı araştırmacıların istihdamı özel olarak teşvik edilecek.
• Temel bilimler alanında lisansüstü eğitim gören öğrencilere sağlanan burs miktarları ve bursiyer sayısı artırılacak.
• Yurt dışında yaşayan yetkin Türk akademisyen ve araştırmacılarla daha yakın işbirlikleri kurulacak ve ortak projeler geliştirilecek.

Türkiye, atacağı bu adımlarla, teknoloji alanındaki hedeflerine ulaşmayı hedefliyor. Cumhurbaşkanlığı 2026 Programına Resmi Gazete’den ulaşabilirsiniz.