Intel CEO’su Çin casusu mu?

ABD’li Cumhuriyetçi Senatör Tom Cotton, teknoloji devi Intel’in Yönetim Kurulu Başkanı Frank Yeary’ye bir mektup göndererek, şirketin yeni CEO’su Lip-Bu Tan’ın Çin Komünist Partisi ve ordusuyla olan bağlarına yönelik iddialara ilişkin ciddi endişelerini dile getirdi.
Cotton, Intel yönetiminden 15 Ağustos 2025 tarihine kadar iddialara resmi bir yanıt vermesini talep etti.

Senatör Cotton tarafından yayınlanan basın bültenine göre, Mart 2025’te Intel CEO’su olarak atanan Lip-Bu Tan’ın “düzinelerce Çinli şirketi kontrol ettiği ve yüzlerce Çinli gelişmiş üretim ve çip firmasında hissesi bulunduğu” iddia ediliyor. Cotton’a göre daha da endişe verici olan ise, bu şirketlerden en az sekizinin doğrudan Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile bağlantılı olduğunun bildirilmesi.

Senatör, Tan’ın Intel’deki görevinden önceki kariyerine de dikkat çekti. Lip-Bu Tan, Intel’e katılmadan önce, gelişmiş çip tasarımının temelini oluşturan elektronik tasarım otomasyonu (EDA) teknolojileri üreten Cadence Design Systems şirketinin CEO’suydu. Cotton’un mektubunda belirttiğine göre, Cadence şirketi kısa bir süre önce, Tan’ın CEO’luğu döneminde, ihracatı kontrole tabi Amerikan teknolojilerini yasa dışı bir şekilde Çin ordusuyla bağlantılı kurumlara sattığını ve gerekli lisansları almadan teknoloji transferi yaptığını kabul ederek suçlu bulunmuştu.

Mektupta, Intel’in ABD hükümetinden “CHIPS ve Bilim Yasası” kapsamında yaklaşık 8 milyar dolarlık rekor bir hibe aldığı da hatırlatıldı. Cotton, bu durumun Intel’i Amerikan vergi mükelleflerinin parası konusunda “sorumlu bir vasi” yaptığını ve ulusal güvenlik düzenlemelerine uymakla yükümlü kıldığını vurguladı. Senatöre göre, CEO Tan’ın geçmişi ve iddia edilen bağlantıları, Intel’in bu yükümlülükleri yerine getirme kabiliyeti hakkında ciddi soru işaretleri doğuruyor.

Senatör Cotton, ulusal güvenlik ve şeffaflık adına yönetim kuruluna üç kritik soru yöneltti ve bu soruların 15 Ağustos’a kadar yanıtlanmasını istedi. Intel’in vereceği yanıt, hem teknoloji dünyasında hem de Washington’daki siyasi çevrelerde merakla bekleniyor.

Senatör Tom Cotton’ın yolladığı mektup

5 Ağustos 2025

Sayın Frank D. Yeary
Yönetim Kurulu Başkanı
Intel Corporation
2200 Mission College Blvd
Santa Clara, CA 95054

Sayın Mr. Yeary,

Intel’in operasyonlarının güvenliği ve bütünlüğü ile ABD ulusal güvenliği üzerindeki potansiyel etkileri hakkındaki endişelerimi ifade etmek üzere yazıyorum. Mart 2025’te Intel, Lip-Bu Tan’ı yeni CEO’su olarak atadı. Sayın Tan’ın düzinelerce Çinli şirketi kontrol ettiği ve yüzlerce Çinli gelişmiş üretim ve çip firmasında hissesi bulunduğu bildirilmektedir. Bu şirketlerden en az sekizinin Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile bağlantılı olduğu rapor edilmiştir.

Sayın Tan, en son olarak, gelişmiş çip tasarımının kilit bir unsuru olan elektronik tasarım otomasyonu (EDA) teknolojisi üreten Cadence Design Systems şirketinin CEO’suydu. Geçtiğimiz hafta Cadence, ürünlerini yasa dışı olarak bir Çin askeri üniversitesine satmaktan ve lisans almadan teknolojisini ilişkili bir Çinli yarı iletken şirketine devretmekten suçlu bulunmuştur. Bu yasa dışı faaliyetler, Sayın Tan’ın görev süresi altında gerçekleşmiştir.

Intel, “CHIPS ve Bilim Yasası”ndan yaklaşık 8 milyar dolar hibe almıştır ki bu, tek bir şirkete verilen en büyük hibedir. Intel’in, Amerikan vergi mükelleflerinin dolarlarının sorumlu bir koruyucusu olması ve ilgili güvenlik düzenlemelerine uyması gerekmektedir. Sayın Tan’ın ilişkileri, Intel’in bu yükümlülükleri yerine getirme kabiliyeti hakkında soru işaretleri doğurmaktadır. Şeffaflık ve ulusal güvenlik adına, 15 Ağustos 2025 tarihine kadar aşağıdaki sorulara yanıt vermenizi saygılarımla rica ederim.

1. Yönetim Kurulu, Sayın Tan’ı CEO olarak işe almadan önce Cadence’ın mahkeme celplerinden haberdar mıydı? Eğer öyleyse, Cadence’ın Sayın Tan yönetimindeki faaliyetleriyle ilgili endişeleri gidermek için hangi önlemler alınmıştır?
2. Yönetim Kurulu, Sayın Tan’dan Çin Komünist Partisi veya Çin Halk Kurtuluş Ordusu ile bağlantılı yarı iletken firmalarındaki ve Intel’in CEO’su için çıkar çatışması yaratabilecek Çin’deki diğer endişe verici kurumlardaki pozisyonlarından ayrılmasını talep etti mi?
3. Intel’in Güvenli Bölge (Secure Enclave) programı kapsamındaki sözleşmesi göz önüne alındığında, Sayın Tan Çinli şirketlerle olan mevcut yatırımlarını, profesyonel rollerini veya diğer bağlarını ABD hükümetine beyan etti mi?

Bu konuya gösterdiğiniz ilgi için teşekkür ederim. Yanıtınızı sabırsızlıkla bekliyorum.

Saygılarımla,

Tom Cotton
Amerika Birleşik Devletleri Senatörü